Skip to main content

नेपालको जनसंख्या स्थिति


जनगणना(Census)
===============
#. सर्वप्रथम जनगणना सुरूवात ---> वि.सं. १९६८
#. कति/कति बर्षमा ---> १०/१० बर्षमा
#. कसको पालामा सुरू ---> प्रम चन्द्र शमशेर
#. सुरूमा जनगणना लिने निकाय---> सेन्सर गोश्वारा
#. जनसंख्या वृद्धिदर ऋणात्मक भएको ---> II, III जनगणना
#. पहिलो जनगणनाको कुल जनसंख्या --> ५६,३८,७४९
#. कम्प्युटरको प्रयोग ---> बि.सं. २०२८(IBM-1401)
#. धेरै जनसंख्या वृद्धिदर भएको जनगणना ---> बि.सं. २०३८
#. सम्पन्न जनगणना ---> ११ वटा
#. बैज्ञानिक तवरले सम्पन्न जनगणना ----> ११ औ
#. नेपालमा लिईने जनगणना विधी ---> De-Jure Method
#. हाल जनगणना लिने निकाय ---> केन्द्रीय तथ्याङ्क विभाग
#. UNO को सहयोगमा सञ्चालित जनगणना ---> बि.सं. २००९/०११
#. २ चरणमा सम्पन्न जनगणना ---> ५ औं
#. Modified De-Jure विधि प्रयोग गरिएको ज.---> बि.सं. २०३८
#. व्यक्तिगत घटना दर्ता प्रणाली ---> जन्म, मृत्यु, दर्ता
#. हाल व्यक्तिगत घटना दर्ता ---> गापा/नपा
#. नमुना सर्वेक्षणको लागि उपयुक्त जनसंख्या ---> १५-३०%
#. जनसंख्या घडीको व्यवस्था ---> बि.सं. २०७२ श्रावण, १
जनगणना-२०६८
============
#. अन्तिम नतिजा सार्वजनिक २०६९ मंसिर ११
#. कुल जनसंख्या २,६४,९४,५०४
#. पुरुष १,२८,४९,०४१ (४८.५%)
#. महिला १,३६,४५,४६३ (५१.५%)
#. लैंगिक अनुपात ९४.१६
#. जनसंख्या वृद्धिदर १.३५%
#. जनघनत्व १८० प्रति वर्गकिलोमिटर
#. परिवार संख्या ५४,२७,३०२
#. हिमाली प्रदेशको जनसंख्या १७,८१,७९२(६.७३%)
#. पहाडी प्रदेशको जनसंख्या १,१३,९४,००७(४३.
०१%)
#. तराई प्रदेशको जनसंख्या १,३३,१८,७०५ (५०.२७%)
#. काठमाडौँको जनसंख्या १७,४४,२४०
#. काठमाडौँ उपत्यकाको जनसंख्या २५,१७,०२३
#. पूर्वाञ्चलको जनसंख्या ५८,११,५५५ (२१.९३%)
#. मध्यमाञ्चलको जनसंख्या ९६,५६,९८५ (३६.४५%)
#. पश्चिमाञ्चलको जनसंख्या ४९,२६,७६५ (१८.६%)
#. मध्यपश्चिमाञ्चल को जनसंख्या ३५,४६,६८२(१३.३९%)
#. सुदूरपश्चिमाञ्च लको जनसंख्या २५,५२,५१७(९.६३%)
#. पारिवारिक संख्या .......54,27,302
#. शहरी जनसंख्या ..........45,23,820
#. शहरी जनघनत्व .....1381/km2
#. ग्रामीण जनसंख्या .....2,19,70,684
#. ग्रामीण जनघनत्व ........153/km2
#. नेपाली मातृभाषी........44.6%
#. 10 बर्षमा बढेको जनसंख्या .....33,43,000
#. हिमाली प्रदेशको जनसंख्या .....17,81,792 (6.7%)
#. पहाडी प्रदेशको जनसंख्या ......1,13,94,007 (43.01%)
#. तराई प्रदेशको जनसंख्या ......1,33,17,707 (50.27%)
#. जनजाति .....125
#. मातृभाषी ....123
#. 5 बर्ष माथिको साक्षारता ....65.9%
#. उच्च शिक्षा हासिल .......10.2%
#. मोबाइल प्रयोगकर्ता ........64.62%
#. शौचालय प्रयोग नगर्ने ......38.17%
#. टेलिभिजन प्रयोगकर्ता .....36.45%
#. आफ्नै घर प्रयोगकर्ता .....85.26%
#. भाडामा बस्ने जनसंख्या .....40.22%
#. पाईपको पानी प्रयोगकर्ता .......47.78%
#. बिदेशीयको जनसंख्या ..... 19,21,494
#. अपाङ्ग जनसंख्या .....5,13000 (1.94%)
#. हिन्दु धर्मावलम्बी ...........81.3%
#. महिलाको नाममा रहेको जग्गा .......19.71%
#. महिला मूली भयको परिवार .......25.73
#. 10 बर्ष माथिको विवाहित जनसंख्या ....57.5%
#. 15-19 उमेरमा पहिलो विवाह गर्ने ......48.9%
भौगोलिक क्षेत्र अनुसार जनसंख्या(जनगणना -२०६८)
=================================
#. ग्रामीण क्षेत्र ---> ८२.९३%
#. शहरी क्षेत्र ---> १७.०७%
#. हिमाली क्षेत्र ---> ६.७३%
#. पहाडी क्षेत्र ---> ४३.०१%
#. तराई क्षेत्र ---> ५०.२७%
#. पुर्वाञ्चल विकास क्षेत्र ---> २१.९३%
#. मध्यमाञ्चल विकास क्षेत्र ---> ३६.४५%
#. पश्चिमान्चल विकास क्षेत्र ---> १८.६०%
#. मध्यपश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र ---> १३.३९%
#. सुदुर पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र ---> ९.६३%
धेरै जनसंख्या भएका १० जाति
===================
#. क्षेत्री---> १६.६%
#. ब्राह्मण ---> १२.२%
#. मगर ---> ७.१%
#. थारू ---> ६.६%
#. तामाङ ---> ५.८%
#. नेवार ---> ५%
#. मुसलमान ---> ४.८%
#. कामि ---> ४.४%
#. यादव ---> ४.०%
#. राई ----> २.३%
कम जनसंख्या भएका ५ जाति
===================
#. कुसुण्डा ---> २७३ जना
#. नुराङ ----> २७८ जना
#. राउटे ----> ६१८ जना
#. कलार ---> १०७७ जना
#. लोहोरूङ ---> ११५३ जना
नेपालमा बोलिने प्रमुख १० मातृभाषा
=======================
#. नेपाली ----> ४४.६%
#. मैथिली ----> ११.७%
#. भोजपुरी ----> ६%
#. थारू ---> ५.८%
#. तामाङ ---> ५.१%
#. नेवार ---> ३.२%
#. बञ्जिका ---> ३%
#. मगर ----> ३%
#. डोटेली ---> ३%
#. उर्दु ---> २.६%
नेपालमा मानिने प्रमुख ५ धर्म
==================
#. हिन्दु ---> ८१.३%
#. बौद्ध ---> ९%
#. ईस्लाम ---> ४.४%
#. किराँत ---> ३%
#. क्रिष्चियन ---> १.४%
नेपालमा मानिने कम जनसंख्या रहेका ५ धर्म
============================
#. शिख ---> ६०९ जना
#. बहाई ---> १२८३ जना
#. बोन ---> १३,००६ जना
#. जैन ---> ३२१४ जना
#. प्रकृति ---> ०.५%
खाना पकाउन प्रयोग गरिने ईन्धन
=====================
#. दाउरा ----> ६४%
#. LP ग्यास ---> २१%
#. गुईठा ---> १०.४%
#. गोवरग्याँस ---> २.४%
#. मट्टितेल ---> १%
उपयोग गरिएका साधन/सुविधा
===================
#. रेडियो ---> ५०.८२%
#. मोबाइल ---> ६४.६३%
#. टेलिभिजन ---> ३६.४५%
#. कम्प्युटर ----> ७.२८%
#. टेलिफोन ----> ७.३७%
#. ईन्टरनेट ----> ३.३३%
#. उल्लेखित कुनै पनि सुविधा प्रयोग नगर्ने---> १३.६९%
#. उल्लेखित कुनै न कुनै सुविधा प्रयोग गर्ने ---> ८४.५६%
बत्ती बाल्न प्रयोग गरिने साधन
====================
#. बिजुली ----> ६७.२६%
#. मट्टितेल----> १८.२८%
जनघनत्व(जनगणना -२०६८)
===================
#. नेपालको जनघनत्व ---> १८० प्रतिबर्ग किमी
#. ग्रामीण क्षेत्र ---> १५३ प्रतिबर्ग किमी
#. शहरी क्षेत्र ---> १३८१ प्रतिबर्ग किमी
#. हिमाली क्षेत्र ---> ३४ प्रतिबर्ग किमी
#. पहाडी क्षेत्र ---> १५३ प्रतिबर्ग किमी
#. तराई क्षेत्र ---> ३९२ प्रतिबर्ग किमी
#. पुर्वाञ्चल विकास क्षेत्र ---> २०४ प्रतिबर्ग किमी
#. मध्यमाञ्चल विकास क्षेत्र ---> ३५२ प्रतिबर्ग किमी
#. पश्चिमान्चल विकास क्षेत्र ---> १८६ प्रतिबर्ग किमी
#. मध्यपश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र ---> ८४ प्रतिबर्ग किमी
#. सुदुर पश्चिमाञ्चल विकास क्षेत्र ---> १३१ प्रतिबर्ग किमी
उमेर समूह अनुसार जनसंख्या
===================
#. ०-१४ बर्ष समुहका ---> ३४.९१%
#. १५-५९ बर्ष समुहका ---> ५६.९६%
#. ६० बर्ष माथिका ----> ८.१३%
औषत परिवार सदस्य संख्या
==================
#. नेपालको औषत परिवार सदस्य संख्या ---> ४.८८ जना
#. रौतहटमा(सबैभन्दा धेरै) ---> ६.४४%
#. काँस्कीमा(सबैभन्दा कम) ---> ३.९२%
विवाह हुँदाको औषत उमेर
=================
#. १० बर्ष भन्दा कम ---> १.०३%
#. १५-१९ बर्षका----> ४८.८६%
#. २०-२४ बर्षका ----> २८.६३%
#. ५० बर्ष भन्दा माथि ---> ०.०४%
अपाङ्गता
========
#. कुल जनसङ्ख्याको ---> १.९४%
#. पुरूष ---> ५४.५६%
#. महिला ---> ४५.४४%
साक्षारता
======
#. कुल जनसङ्ख्याको ---> ६५.९%
#. पुरूष ---> ७५.१%
#. महिला ---> ५७.४%
शैक्षिक स्तर प्राप्ती
===========
#. १-५ सम्म उतिर्ण गर्ने ---> ३९%
#. ६-८ सम्म उतिर्ण गर्ने ---> २०.३%
#. SLC भन्दा माथि ----> १०.२%
#. अनौपचारिक शिक्षा हाँसिल गरेका --> ४.२%
☆ महिला घरमुली रहेको ---> २५.७३%
☆ विदेशमा रहेको जनसंख्या ---> ७.३%
☆ आफ्नो घरमा बस्ने जनसंख्या ---> ८५.२६%
☆ भाडाको घरमा बस्ने जनसंख्या ---> १२.८२%
☆ भाडामा बस्ने(शहर) ---> ४०.२२%
☆ शौचालय सुविधा नभएको परिवार ---> ३८.१७%
☆ महिलाको नाममा घरजग्गा रहेको परिवार ---> १९.७१%
☆ धारा/पाईपको पानी प्रयोगकर्ता ---> ४७.७८%
☆ ट्युबवेल प्रयोगकर्ता ---> ३५%

Comments

Popular posts from this blog

नेपालमा जातजाति

नेपालमा जातजाती नेपाली बृहत शब्दकोषका अनुसार वंशपरम्परा, धर्म, गुण, आकृति, वासस्थान आदिका आधारमा विभाजित मनुष्यको वर्गलाई जात भनिन्छ भने शारीरिक बनावट आकार, प्रकार गुण, स्वभाव आदिका आधारमा छुट्टीने वा चिनिने जातीय विभाग, समूह वा वर्गलाई जाति भनिन्छ । यस्ता जात जातिले आफ्नै विशेष प्रकारका धर्म, नियम, संस्कारको पालना गरेका हुन्छन् । सामान्यतया यस्ता जातजातिको छुट्टै भाषा, भेषभुषा हुन्छ । वैवाहिक सम्बन्ध एउटै जातजाति भित्र हुने गर्दछ । नेपालमा विभिन्न प्रकारका जातजातिहरूको बसोवास भएको छ । त्यसैले नेपाली समाजलाई वहुल समाजको रूपमा चिनिन्छ । नेपालमा भएका जातजातिहरूलाई ब्राह्मण, क्षेत्री, वैश्य र सुद्र गरी ४ भागमा वर्गीकरण गरेको छ  ।    आदिवासी/जनजाति  आदिबासी जनजाति उत्थान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान ऐन, २०५८ अनुसार “आदिबासी जनजाति भन्नाले आफ्नो मातृभाषा र परम्परागत रीतिरिवाज, छुट्टै सांस्कृतिक पहिचान, सामाजिक संरचना र लिखित वा अलिखित इतिहास भएको अनुसूची बमोजिमको जाति वा समुदाय सम्झनु पर्दछ  ।” जनजातिका विशेषताहरूलाई बुँदागत रूपमा भन्दाः  • जसको छुट्टै आफ्नै सामूहिक सांस्कृतिक पहिचान छ  

महानगरपालिका ,उप-महानगरपालिका र नगरपालिका गठन हुन चाहिने आधारहरु :-

महानगरपालिका ,उप-महानगरपालिका र नगरपालिका गठन हुन चाहिने आधारहरु :- ===========¥¥============ 1.महानगरपालिका गठनका आधारः- + कम्तीमा 3 लाख जनसंख्या + कम्तीमा वार्षिक रु 40 करोड आम्दानी + विद्युत्,खानेपा नी, सञ्चारको उपयुक्त सुविधा + नगरको प्रमुख सडकका साथै अन्या शाखा सडकहरु समेत पक्की भएको हुनु पर्ने + स्वास्थ्य सेवा सम्बन्धी विशिष्ठ प्रकृतिको सेवाको उपलब्धता + अन्तराष्ट्रिय खेलकुद कार्यक्रम आयोजनाका लागि आवश्यक पूर्वाधारको उपलब्धता + उच्च शिक्षाका लागि विभिन्न विषयहरुमा पर्याप्त अवसरको उपलब्धता र कम्तीमा एउटा विश्वविद्यालयको गठन + उच्च थप पर्याप्त शहरी सुविधाको उपलब्धता 2. उप-महानगरपालिका गठनका आधारः- + कम्तीमा 1 लाख जनसंख्या +कम्तीमा रु 10 करोड रुपैयाँ वार्षिका आम्दानी + नगरका प्रमुख सडकहरु पक्की भैसकेको हुनुपर्ने + विद्युत्, खानेपानी र सञ्चारको उपयुक्त सुविधा + उच्च गुणस्तरीय शिक्षा तथा सेवाको सुविधाको उपलब्धता + राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय स्तरको खेलकुद कार्यक्रमको लागि सामान्य व्यवस्था + सार्वजानिक उद्यानहरु र नगर सभागृहको व्यवस्था + अन्य अत्यावश्यक

नेपालका कलाकृतिहरु

नेपालका कलाकृतिहरू   नेपाली कलालाई विशेषतः चार भागमा वर्गीकरण गरिएको पाइन्छ : वास्तुकला, चित्रकला, मूर्तिकला र काष्ठकला  ।   (क) वास्तुकला • वासस्थान सम्बन्धी कलालाई वास्तुकला भनिन्छ । प्यागोडा शैली (छाने शैली), शिखर शैली, चैत्य, मुगल, गुम्वज शैली आदि यसका प्रचलित नमुना हुन्  ।  • वास्तुशैली एवम् कलाको दृष्टिबाट नपोलका मन्दिरहरूलाइ निम्न तीन पक्रारमा विभाजन गरिएको पाइन्छ : → प्यागोडा शैली (छाने शैली)  → शिखर शैली  → मिश्रीत शैली    प्यागोडा शैली (छाने शैली)  मन्दिरको बीचको भागखोक्रो छाडी तहतह परेको छानाहरू बनाइ निर्माण गरिएका मन्दिरहरूलाई प्यागोडा शैली (छाने शैली) भनिन्छ । यस्ता मन्दिर प्राङ्गणमा कलात्मक वस्तुहरू हुन्छन् भने टुँडाल र तोरणको प्रयोग गरिएको हुन्छ । पशुपतिनाथ मन्दिर, चाँगुनारायण, न्यातपोल, भक्तपुर आदि प्यागोडा शैलीका मन्दिरहरू हुन्  ।    शिखर शैली सुलुत्त परेर माथि चुलिँदै गएका झलक्क हेर्दा शिखरजस्तो देखिने छाना नबनाईकन मन्दिर निर्माण गर्ने कार्यलाई वास्तुकलामा शिखर शैली भन्ने गरिन्छ । यस्ता मन्दिरहरूको शिखर उँभोतिर सानो हुँदै गएको हुन्छ भने